dosya 01

bütün mümkünlerin kıyısında

bahar direnişi nereye?

Sahadan Silinen Direniş

Evet “Diktatörlere çalım atmak, savunmacılara çalım atmaktan çok daha zordur.” Yine de Socrates’in ayak izinden yürüyenlerin cesaretine, Gezi tribünlerinin isyanına ve halkın kendi oyununun sahibi olma iradesine yeniden ihtiyaç var.

Mart Yükselişi Üzerine Gözlemler

Mart Yükselişi’nin ana eksenlerinden birinde İslamcı burjuvazinin zamansal sınırları ümmet-i Muhammediye ve hatırat-ı Osmaniye’ye doğru geri çekme teşebbüsü ile buna karşı koyan halk güçlerinin Cumhuriyete yaslanarak onun ötesine sıçrama cüretkârlığı arasındaki çelişki yatmaktadır.

İdiotes Yerine Polites Olmak

Katılma ve muhalefet etme hakkı, kişi ve yurttaş olarak haysiyetimize sahip çıkmanın ifadesidir. Gerçek yurttaşlık, dünyaya karşı sorumluluk duymak anlamına gelir. Can alıcı soru, akıntıya kapılıp sürüklenen gemi enkazları mı, yoksa akıntıya yön verecek özneler mi olmak istediğimizdir.

Bizi Ancak Bir Tanrı Kurtarabilir

Bugün felsefe ve diğer tinsel güçler -şiir, din, sanat, politika; Batı halklarının yaşamlarını sarsma veya yönlendirme kabiliyetini yitirmiştir. İnsanlık tinsel meselelerin tayin edici konumundan feragat etmiş ve bunları çevrelemek için özel bir alan yaratmıştır: kültür.

Hamlet Davası

Şekspir, Muhsin Ertuğrul, Halide Edip, Peyami Safa; ülkenin bir zamanlarki kültür sanat ikliminden bir acayip hikâye. Bana kalırsa, işte bütün mesele bu.

Simone Weil Kimdi?

Weil 1936'da savaşmak için İspanya'ya gittiğinde, yoldaşları zamanlarının çoğunu, içlerinden birini öldürmesin diye onu silahlardan uzak tutmaya çalışarak geçirdi.

D(i)renaj Hattı

Direnişin gerçekten sürdürülebilir ve dönüştürücü olabilmesi için, hatırlamanın yüzleşmeye, yüzleşmenin ise hesaplaşmaya evrilmesi gerekir.

Dayanışma Bugün Bize Ne İfade Eder?

Siyasal dayanışma gerçekten mevcut hiyerarşik siyasi yapıların işleyişini sekteye uğratabilir mi? Onu kurumsal siyaset alanına hapsetmeden, toplumsal yapıları dönüştürücü boyutu içinde nasıl düşünebiliriz?

Varlığın Yeniden Dansı

Umutsuzluğun içinden bir varlık çıkarma çabasıdır bu isyan. Boşluğun imkânsızlığından çıkma, onu ayaklarımızın altına alıp üzerinde dans etme, dünyayı veya coğrafyayı yeniden icat etme şansı…

Gündelik Hayatta Devrim

1980’lerde sol aktivizm neredeyse tamamen şiddet içermeyen bir hal aldı. Tüm bu sesli yeraltı hareketleri nihayetinde metalaştırıldı, parti siyasetinden ve işçi hareketinden büyük ölçüde kopuk hale geldi. Radikal bir şekilde idealist, ancak silahsızlandırılmış ve bölünmüş…

Tarihsel Mirasın Reddi

MÖ 2. yüzyılda İspanya’daki Kartagena gümüş madenlerinde çalışanların sayısı 40 bini buluyordu. Bugün madencilerin her sabah ocağa inerken hissettiği ürperti ve sıranın ne zaman kendilerine geleceğine dair yanıtı olmayan korkunç soruların nedeni bu geçmişte yatar.

Teknik ve Zaman

Stiegler’in teknik teorisi, dünyamızın halihazırda teknoloji tarafından nasıl şekillendirildiğini layıkıyla anlayabilmemiz için felsefe, sanat ve siyaset tarihini yeniden düşünmeye bir davettir.

Anti-Žižek

Žižek'in melankolik komünizm okuması nihayetinde depolitize edici bir hamledir; devrimci mücadelenin aciliyetini azaltmakta ve onu bir tür varoluşsal terapiye indirgemektedir.

Sırbistan’da Öğrenciler Hükümeti Nasıl Düşürdü?

Sırp öğrenciler toplumda iyileştirici bir güç haline geldiler, yurttaşlara ayaklanmaları ve kendi meclislerini örgütlemeleri için ilham verdiler. Aylarca süren halk hareketi hükümeti düşürdü, ancak talep net: köklü dönüşüm.

Hegel Gazze’de

Hegel külliyatı Avrupalı olmayanlara dair utanmazca ırkçı tasvirlerle dolu… Gazze’de yaşanan trajedilerin anlaşılmasını engelleyen şey Minerva’nın Baykuşu’nun bilgeliğine duyulan sabırsızlık değil, Baykuş’un İsrail’in “demir ışın” patlayıcı mermisiyle vurulmasıdır.

Başarılı Bir Boykot Nasıl Örgütlenir?

Boykotlarda tüm mesele insanların militanlığını ve yaratıcılığını ortaya çıkarmaktır. Öyle ki patronların her gün bir sonraki adımda neyle ve nereden vurulacakları endişesiyle uykuları kaçsın.

Faşizm ve Üniversiteler

Üniversiteler ya faşist politikalara karşı bir siper olarak durur ya da faşist politikacıların elindeki bir silahtır.

Emeğin Son Çaresi

Boykotun en gerekli olduğu zaman işçilerin öz örgütlülüğünün zayıf olduğu andır. Sadece tüketici boykotları ve medya kampanyalarına bel bağlayan bir işçi mücadelesini uzun ve zorlu bir yol bekliyor demektir.

Kahramanın Düşü

Yaşantının kuşatılmasının veya yalnız bırakılmışlığın aşılmasının imkânı, sesin/yazının müştereklerin inşasına cüret eden delilikle yarattığı kırılımla, iradenin yeniden temellüküyle mümkün olacaktır.

Siyasetin/İktidarın Bittiği Yerde Şiddet Bütün Dilleri Mühürler, İktidarınkini Bile…

İktidarın elindeki şiddet aracı yoğunlaştıkça, bütün simgelerini kaybetmiş ve anlatacak hikâyesi bitmiştir. Mevcut yönetim, iktidar olma niteliğini yitirmiş, saf şiddet haline gelmiştir.

Keder İçindeki Varlığın Çığlığı

Munch gökyüzüne kırmızı bir şeritle şunu yazar: “Kan kun være malet af en gal mand” (Yalnızca bir deli tarafından resmedilmiş olabilir). Bu esasında uçuruma sürüklenen bir dönemin deliliğidir.

Belleğe Dair Bilmeniz Gereken Hemen Her Şey

Bellek nedir? Epizodik ve semantik bellek ne anlama gelir? Günün birinde belleğimizi ve bilincimizi sabit disklere aktararak ölümsüzlüğe kavuşmak mümkün mü? Amerikalı nörobilimci Larry R. Squire açıklıyor.

Demokrasi ve Oligarşi

Demokrasiyi, sunulan görüşler arasında bir seçim yapmaya indirgemek mümkün değildir… Güvenlik tehdidi, oligarşik iktidarın kendini meşrulaştırma biçimidir.

Mücadeleci Bir Müfredatı Nasıl İnşa Edebiliriz?

Tarih boyunca bilim insanları ve bilimsel kurumlar, ezilen halkları araştırmalarında nesneleştirmiş, ayrımcılık ve ırkçılık temelli teorileri meşrulaştırarak baskıcı sistemlere hizmet etmiştir.

Biz ve Ben

Bir başkasıyla ilişki kurmak ve ona sen olarak hitap etmek, biriyle, bir benle ilişki kurmaktır, böylece o da benimle bir sen olarak ilişki kurar.

Evrenin Krizi

Bir zamanlar, doğanın karşı konulamaz ve mutlak gücüne karşı mücadele ettiğimizi düşünüyorduk. Bugün ise denklem tersine döndü; tükenebilir bir doğa karşısında kendimizi sonsuz sanıyoruz.

Hippiler ve Halide Edip

İstanbul'u Katmandu yolunun durağı haline getiren Hippilerin Halide Edip Adıvar heykelini temizlediklerini aktaran gazete haberine bir başlık atılır: "Kendileri pis, fakat vicdanları temiz."

Evrenin Başlangıcının Sesini Duyabilir miyiz?

Kütleçekimsel dalgalar, iki karadeliğin çarpışması ya da Büyük Patlamanın korkunç gümbürtüsünün sebep olduğu kaotik uzay zaman bükülmeleri gibi alanları inceleme fırsatı sunabilir.

Kant’ın Devrimci Metafiziği

Kant’a göre "Tanrı vardır" gibi bir sav en az iki temel problem içerir… Ne ampirik araştırma veya deneyim ne de mantıksal analiz, Tanrı’nın varlığı gibi bir iddiayı doğrudan anlamlandırabilmek için yeterli değildir.

Neden Bu Kadar Çirkinim?

Bir “görünüş kaygısı pandemisi” ve “mükemmel" vücuda sahip olma baskısıyla kuşatılmış durumdayız. Herkes kendi bedeni hakkında kötü hissediyorsa asıl sorun bedenlerimizde olmayabilir mi?

Bilim Siperlerinde ve Laboratuvar Tezgâhlarında Felsefe

Bürokratlardan, anlamsız tekrarlayan görevlerden, artık arzu edilen çıktılarla hiçbir ilişkisi olmayan niceliksel verimlilik ölçütlerine takıntılı bir bilim yarattık. Karl Marx'tan uyarlayacak olursak: “Bilim felsefecileri şimdiye dek bilimi çeşitli şekillerde yorumlamadılar; oysa aslolan, onu değiştirmektir.”

Dünyanın Gecesi

Milliyetçilik belli bir noktaya kadar işe yaradı ama bugün onda küresel anlamda özgürleştirici bir potansiyel bulamayız… Adorno popüler kültürü tamamen kültür endüstrisi olarak reddetti, ki bu bana göre son derece sığ ve yanlış bir analiz…

Doğayı Toplumsallaştırmak

Doğa sadece üretimin bir diğer unsuru, uyarlanacak bir girdi ve belirlenecek bir değer değildir; var oluşumuzun koşulu ve sınırıdır. Peki birbirimizi sömürmeden birlikte nasıl yaşayabiliriz?

Sisifos Uzayda

Sonsuza dek taşını yuvarlayan Sisifos bile evsizlikte bir yuva kurmanın bir yolunu bulmuştur. Bizler, galaksilerle aynı elementlerden ibaret birer yıldız tozuyuz, ama yine de onlardan sürgün edilmiş gibi hissediyoruz.

ChatGPT’nin Sahte Vaatleri

Dilde doğru açıklamalar karmaşıktır ve sadece büyük verilerin içine gömülerek öğrenilmeleri mümkün değildir… ChatGPT kötülüğün sıradanlığı gibi bir şey sergiliyor: intihal, ilgisizlik ve geçiştirme.

Almanya Seçimleri

Pek çok seçim anketine göre yüzde 5’lik seçim barajının ya kıl payı üstünde ya da kıl payı altında görünen Die Linke, Almanya federal seçimlerinin en büyük sürprizini yaparak sandıktan neredeyse yüzde 9’la çıktı.

Sadece Beni Sev

Federici'nin de dediği gibi, kadınlar mücadele eden işçiler olarak değil, dırdırcı kaltaklar olarak görülür. Peki aşkı bir emek biçimi olarak kuramsallaştırmak ne anlama gelir?

Süpermen Gazze’de

Gazzeli Süpermenler, Bombardıman Uzmanlarının, Batılı ve Arap tabi devletlerinin onu etkisizleştirmeye yönelik çeşitli çabalarına rağmen var olmaya devam ediyorlar.

“Hayallerimin Hatırı Kaldı”

“Öldürülmüş hayallerin hayaleti” olarak rap dünyasına musallat olmak üzere çıktığı yolculuğunda devrimi ve aşkı, rüyayı ve kavgayı zengin imgelemiyle harmanlamaya devam ediyor teşkilatsız eşkıya.

Dönercide Randevu

Ortak yanların arandığı çevrimiçi buluşmalar insanın tüm karakterini sıradan bir “Aa, ben de!”ye indirgiyor. Bir insanın bir başkasını tanıması daha öngörülemez bir şey değil midir?