dosya 01

bütün mümkünlerin kıyısında

bahar direnişi nereye?

Hasan Ali Yücel Klasikleri

Hümanizm bilmem kaç bin yıllık amentüsünü yitirdiğinde, yazı dışında yeni bir dostluğu nasıl kuracağız?

Instagram’da Neden Bu Kadar Az Hume Paylaşıyoruz?

İyi hayat nedir? Hume’un Kant gibi buyrukları hiç olmadı. Çalışmalar yaptı, yazdı ama ayrıca bilardo oynadı ve misafirlerinin günler sonra bile konuştuğu kelle çorbaları pişirdi.

Muktedirin “Çatlak Ses” Korkusu

Her türlü çatlak sesin, barajın arkasında birikmiş halkın gürleyen sesine karışarak barajı yıkmaya katkı sunacağının gayet farkındadır muktedir.

İsrail ve Soykırımcı Müstehcenlik

Medya haklıydı, Gazze’nin yıkımını televizyonda yayımlanan ilk soykırımdı. “Adalet sadece uygulanmakla kalmamalı, görünür de olmalı” sloganı böylece tersine çevrilmiştir: Kötülük sadece yapılmakla kalmamalı, olduğu gibi, saf kötülük olarak görünmelidir de.

Satranç ve Uyuşturucu Satıcıları Bize Manipülasyon Hakkında Ne Öğretebilir?

Aslında her sosyal etkileşim bir satranç oyunudur; birinin ne düşündüğünü ya da ne yapacağını anlamak için kafasının içine girmeye çalışırsınız. Bu, ilişkilerin felaketi ve pek çok çatışmanın kaynağıdır.

Hayatı Değerli Kılan…

Tüm tomurcuklarınızla ve “tuhaflıklarınızla” yaşama Spinozacı bir davet. Dün aramızdan ayrılan Helen De Cruz’un değerli anısına saygıyla.

Visca Barça Visca Cataluna

FC Barcelona, şüphesiz ki artık küresel bir marka. Messi’ler, Ronaldinho’lar, Neymar’lar, Yamal’lar, dev sponsorluklar… Ama bu dev yapının kalbinde hâlâ yanan bir şey var: kolektif hafıza.

İşini Tutkuyla Yap!

“Sevdiğin işi yap!” etiğini, ulaşılması asla mümkün olmayan kapitalist bireycilik idealinin yeni miti izledi: İşini tutkuyla yap! Oysa bu, çoğu zaman kendini gerçekleştirme retoriği altına gizlenmiş bir aşırı çalıştırma kisvesidir.

Psikanaliz ve Feminizm

Woolf ile Freud arasındaki bağlantı psikanaliz ve edebiyat arasındaki ilişkiyi sorgulamaktır; nasıl her ikisine de ihtiyaç duyabileceğimizi ama aralarındaki yakın ilişkiye rağmen birbirleriyle belki de kaynaşmıyor oluşlarını.

Devrimci Rus Sanatı Kaba Bir Propaganda mıydı?

Jones: “Lenin'in devrimini pembe gözlüklerle ‘iyi bir şey’ olarak, sadece ‘kötü’ Stalin her şeyi mahvettiği için yanlış giden ‘ütopik’ bir rüya olarak görmek, peri masallarına inanmaktır.” Attard: “Sakin ol tatlım, onlar sadece resim.”

Gazze’deki Soykırım Hakkında Bilme(me)niz Gerekenler

Gazze’de “insanlık krizi” mi? Gerçekten mi? Nazilerin ölüm kamplarındaki, Auschwitz ve Treblinka'daki kitlesel imhalara “insanlık krizi” der miydiniz?

Şimdinin Tiranlığı

Innis çağdaş toplumun, mekânı fethetme takıntısıyla zaman duygusunu yitirdiğini düşünüyordu. Silme teknolojileri olarak TikTok, Instagram ya da X’te artık geçmiş veya gelecek yok, sadece şimdi var.

Yürüyorum, Öyleyse Düşünüyorum

Yazmak ve yürümek bir ve aynı şeylerdir. Çünkü şiir, şairin bir ayağını diğerinin önüne attığı anda doğar. Serres bizi, düşüncenin ortaya çıkışının başlangıcı olan bu temel ritmi, içsel bir şarkı olarak dinlemeye davet ediyor.

Yengeç Sepeti

İzmir’deki grev, yalnızca emeğin sesini değil, sınıfsal tahayyülün artık ne kadar yabancılaştırıldığını da ortaya koymuştur. Grev, “doğal” bir hak olmaktan çok, “anormal” bir hareket olarak kodlanmıştır.

Balinalar Uzaylılarla Konuşmamıza Nasıl Yardım Edebilir?

Yeryüzündeki karmaşık iletişimi çözmeyi öğrenmek, zeki bir uzaylının bizimle temas kurması durumunda biz insanlara avantaj sağlayabilir.

Bir Hakikat Bükücü Olarak Günümüzün Makbul Akademisyenleri

Bilime inanmaz, cehaleti kutsar, paraya tapar, makam odasını mabedi gibi görür. Toplumsal eşitsizliğin tarihsel değil doğal bir fenomen olduğu savını hiç kuşku ve sorgulama ihtiyacı duymadan içselleştirebilir bu makbul akademisyenler.

Bastırılanın Dönüşü

Sevgi Hazır’ın editörlüğünde; Sırbistan, Yunanistan, Endonezya, Türkiye’deki gençlik hareketlerini Elis Berber, Bilge Su Aksu, Elifnaz Yüksel’in çevirileri ve Öykü Varol vd. yazılarıyla “Bütün Mümkünlerin Kıyısında” dosyası için soruşturduk.

Hiç Kimse ya da Herkes

Theoriadan sızıp theatronda demlenen bir delişmen yol elbet polisten, yaşamı birlikte kurmaktan geçer. Bu yüzden tiyatro o polisi, çocuğu olduğu yeryüzünün bir parçası olarak görenlerindir.

Dijital Kapitalizm Kâbusundan Çıkmak

Kapitalizm, ekonomik makinenin özerkliği içinde eriyen bir toplumun kalıcı “kâbusu”dur. İnsanların arzulama gücü, tavsiyelerine uyduğumuz müzakere organları haline gelen sermaye makineleri tarafından ele geçirilmiştir.

“Hayallerimin Hatırı Kaldı”

“Öldürülmüş hayallerin hayaleti” olarak rap dünyasına musallat olmak üzere çıktığı yolculuğunda devrimi ve aşkı, rüyayı ve kavgayı zengin imgelemiyle harmanlamaya devam ediyor teşkilatsız eşkıya.

Uyarlama İhanet midir?

Uyarlama ihanet midir? Gabriel Garcia Márquez'in Yüzyıllık Yalnızlık eserinin Netflix'te yayınlanan dizi uyarlamasını Seçkin Selvi, Asuman Kafaoğlu-Büke, Fuat Sevimay, Can Öktemer ve Nihat Nuyan'la konuştuk.

Hegel Makinelere Karşı

Sonunda düşünen bir makine inşa etmeyi başarabilmiş miydik? Dreyfus, Wittgenstein ve Heidegger’in fikirlerine dayanarak yapay zekâ araştırmalarına eleştirel yaklaşır. Ancak ondan yaklaşık yüz sene önce sıradışı yaklaşıma sahip biri daha vardır: Hegel.

Evrenin Başlangıcının Sesini Duyabilir miyiz?

Kütleçekimsel dalgalar, iki karadeliğin çarpışması ya da Büyük Patlamanın korkunç gümbürtüsünün sebep olduğu kaotik uzay zaman bükülmeleri gibi alanları inceleme fırsatı sunabilir.

Floransalı Ressam ve Heykeltıraş Leonardo da Vinci’nin Yaşamı

Leonardo'nun sanat anlayışı nedeniyle birçok projeye başladığı ama hiçbirini bitiremediği, kafasının tasarladığı eserlerin sanatsal yetkinliğe elinin yetmeyeceğini düşündüğü açıktır, zira o kadar ince, harikulade ve zor problemler tasarlamıştır ki, son derece becerikli olsalar da elleri aciz kalacaktır.

İsyan ve Melankoli Arasında Walter Benjamin

Benjamin, Baudelaire üzerine yazdığı bir metninde şunları söyler: “İlerleme kavramını felaket düşüncesine dayandırmak gerekir. Her şeyin ‘böylece sürüp gitmesi’, işte felaket budur.”

Sinemada Diyalektiğin Direnişi

Dünyayı anlamanın yolu kaçınılmaz bir şekilde onu değiştirmekten geçer. Vertov’un çağrısı bu şekilde gerçek anlamına kavuşur. Dünya temsil edilmeyi değil değiştirilmeyi beklemektedir, onu değiştirmenin yegâne yöntemi ise diyalektiktir.

Spartaküs’ün Gölgesi

MÖ 73’te, Roma’nın güneyinde bulunan Capua şehrindeki bir gladyatör okulunda, yaklaşık 70 köle, zincirlerini kırarak kaçmayı başardı ve ilk kıvılcımı yaktı. Başlarında Trakyalı bir köle, Spartaküs vardı.

Grevi Yeniden Kuşanmak

Bir grevi neyin etkili kılacağını, toplumu neyin durduracağını yapmadan bilemezsiniz. Ama her şeyden önce yapmanız gereken bir şey var: Örgütlenin!

Çorak Ülke

Bu yeni dünyada emtianın kazancı dikkat süresince belirlenir; medya sahiplerine, fenomenlerine ödediğimiz parayla değil, geçirdiğimiz zamanla ödeme yapar; emeğimizle değil, zamanımızla hizmet ederiz.

Kapitalizmin Kurbanları

Kafka’nın Gregor’unun grotesk dönüşümü, işçinin yalnızca bir üretim aracına acımasızca indirgenmesinin ürpertici bir metaforudur. Sisteme katkı sağlamayanın toplumda yeri yoktur.

Kork(ma) La, Biziz, Halk

19 Mart direnişi, Gezi’den sonra bir kez daha bir ‘halk’ın performatif oluşumunun nüve halindeki ifadesidir. Direnişin, birleşik bir halk cephesi olarak örgütlenemiyor oluşu en kritik sorundur.

Sokağın Dili, Liselilerin Mücadelesi

Son ders çıkışında koridorda bir slogan patladı. Bahçe kapısına geldiğimde bizim gençler ağır adımlarla hareket ederek çoğalmaya çalışıyor. Kapı önünde sloganlar: “Faşizme karşı omuz omuza!”

Rousseau TOMA’lara Karşı

Mustafa Kemal’in kalpaklı fotoğrafı, Che Guevara’nın purosu, Gezi’nin Kırmızılı Kadını gibi; halktan kopuk bir iktidar aygıtının copu, gazı, sopası karşısında halkın, Ranciere’in tabiriyle bir uğultu sayılan “ses”ini, saygın bir “söz”e dönüştürerek dinletmeye zorladığı ânın resmi bu.

Post-Hegemonik Dünyaya Doğru

Küresel güç ilişkileri yeniden biçimleniyor. Bugün sözde demokrasi savunuculuğu, insan hakları müdafaası ve özgürlüğü koruma iddialarından bile tamamen vazgeçilmiş durumda.

Bu Benim Hikâyem

Bozkurt yapanların “isyan, devrim, özgürlük” sloganları onların çelişkilerini değil, simgeselleşmemiş politik arzularını ya da egemen-olanın hayatlarında yetemediği bir dünyayı göstermektedir.

Kan ve Toprak

Hamsun’a göre Hitler bir haçlıydı, reformcu bir liderdi; Norveç’in önemli bir rol oynayacağı “büyük bir Germen dünya topluluğu” kurmaya kararlıydı. Buchman ise şöyle yazıyordu: “Bu ileri görüşlü kâhin bize çıkış yolunu gösterebilir.”

Arendt’in Kahkahası

Trump, “Dışarıdan gelenler Springfield’de kedileri ve köpekleri yiyorlar” diyerek göçmenlerin evcil hayvan yediklerini iddia etti. Bu ifadeler göçmenlerin yozlaşmışlığını ifşa etmek yerine, onların yoksulluğunu gizlemeyi amaçlıyordu.

İçkin Bir Kopuş Olarak Umut Siyaseti

Umut siyaseti, barbarlığın gölgeleriyle mücadele ederken karanlığın kalbindeki savaşta yalnız olmadığımızın farkında olmakla başlar. Badiou’nun olay kavrayışı, olanaksız olanın olasılığını açan bir eylemliliktir.

Cahil Hoca

Hiçbir kurum insanları özgürleştirmez. Özgürleşme, başka bir zaman anlayışının kurumsallaşmasıdır.

Direnişin Termodinamiği

Kafka’nın hikâyesinde olduğu gibi kapının önünde beklemek yerine o kapıdan girmeyi seçebiliriz. Direniş “olmak”ı seçmektir.