Videolar

Beliz Güçbilmez ile 2023 yılında Kolektif Kitap'tan çıkan "Anne Ben Düştüm mü?" kitabını, manyetik alan metodunu, bir anlam makinesi olarak kurmacayı, metaforları, Dostoyesvki'yi, Tolstoy'un Anna Karenina'sını, Umberto Eco'yu, yapay zekadan önceki yapay zeka olarak kurmacayı ve kurmacanın bilinçle ilişkini konuştuk.

TESAK'ın ev sahipliğinde Ömer Aygün ile Yedi Ölümcül Günah serisinin ilk bölümüde öfkeyi, öfkenin felsefi kökenlerini, Sokrates'i, Aristotales'i, çocuklarda öfkeyi, öfkenin günah olup olmadığını, nörobilim boyutunu ve daha fazlasını konuştuk.

Etkinlikler

21 Haziran 2025
Ankara

Yazarlar

Visca Barça Visca Cataluna

FC Barcelona, şüphesiz ki artık küresel bir marka. Messi’ler, Ronaldinho’lar, Neymar’lar, Yamal’lar, dev sponsorluklar… Ama bu dev yapının kalbinde hâlâ yanan bir şey var: kolektif hafıza.

Felsefe

İşini Tutkuyla Yap!

“Sevdiğin işi yap!” etiğini, ulaşılması asla mümkün olmayan kapitalist bireycilik idealinin yeni miti izledi: İşini tutkuyla yap! Oysa bu, çoğu zaman kendini gerçekleştirme retoriği altına gizlenmiş bir aşırı çalıştırma kisvesidir.

Hegel Makinelere Karşı

Sonunda düşünen bir makine inşa etmeyi başarabilmiş miydik? Dreyfus, Wittgenstein ve Heidegger’in fikirlerine dayanarak yapay zekâ araştırmalarına eleştirel yaklaşır. Ancak ondan yaklaşık yüz sene önce sıradışı yaklaşıma sahip biri daha vardır: Hegel.

İsyan ve Melankoli Arasında Walter Benjamin

Benjamin, Baudelaire üzerine yazdığı bir metninde şunları söyler: “İlerleme kavramını felaket düşüncesine dayandırmak gerekir. Her şeyin ‘böylece sürüp gitmesi’, işte felaket budur.”

Çorak Ülke

Bu yeni dünyada emtianın kazancı dikkat süresince belirlenir; medya sahiplerine, fenomenlerine ödediğimiz parayla değil, geçirdiğimiz zamanla ödeme yapar; emeğimizle değil, zamanımızla hizmet ederiz.

Rousseau TOMA’lara Karşı

Mustafa Kemal’in kalpaklı fotoğrafı, Che Guevara’nın purosu, Gezi’nin Kırmızılı Kadını gibi; halktan kopuk bir iktidar aygıtının copu, gazı, sopası karşısında halkın, Ranciere’in tabiriyle bir uğultu sayılan “ses”ini, saygın bir “söz”e dönüştürerek dinletmeye zorladığı ânın resmi bu.

Post-Hegemonik Dünyaya Doğru

Küresel güç ilişkileri yeniden biçimleniyor. Bugün sözde demokrasi savunuculuğu, insan hakları müdafaası ve özgürlüğü koruma iddialarından bile tamamen vazgeçilmiş durumda.

Bu Benim Hikâyem

Bozkurt yapanların “isyan, devrim, özgürlük” sloganları onların çelişkilerini değil, simgeselleşmemiş politik arzularını ya da egemen-olanın hayatlarında yetemediği bir dünyayı göstermektedir.

Siyaset

Visca Barça Visca Cataluna

FC Barcelona, şüphesiz ki artık küresel bir marka. Messi’ler, Ronaldinho’lar, Neymar’lar, Yamal’lar, dev sponsorluklar… Ama bu dev yapının kalbinde hâlâ yanan bir şey var: kolektif hafıza.

Spartaküs’ün Gölgesi

MÖ 73’te, Roma’nın güneyinde bulunan Capua şehrindeki bir gladyatör okulunda, yaklaşık 70 köle, zincirlerini kırarak kaçmayı başardı ve ilk kıvılcımı yaktı. Başlarında Trakyalı bir köle, Spartaküs vardı.

Grevi Yeniden Kuşanmak

Bir grevi neyin etkili kılacağını, toplumu neyin durduracağını yapmadan bilemezsiniz. Ama her şeyden önce yapmanız gereken bir şey var: Örgütlenin!

Kork(ma) La, Biziz, Halk

19 Mart direnişi, Gezi’den sonra bir kez daha bir ‘halk’ın performatif oluşumunun nüve halindeki ifadesidir. Direnişin, birleşik bir halk cephesi olarak örgütlenemiyor oluşu en kritik sorundur.

Sokağın Dili, Liselilerin Mücadelesi

Son ders çıkışında koridorda bir slogan patladı. Bahçe kapısına geldiğimde bizim gençler ağır adımlarla hareket ederek çoğalmaya çalışıyor. Kapı önünde sloganlar: “Faşizme karşı omuz omuza!”

Bilim

Balinalar Uzaylılarla Konuşmamıza Nasıl Yardım Edebilir?

Yeryüzündeki karmaşık iletişimi çözmeyi öğrenmek, zeki bir uzaylının bizimle temas kurması durumunda biz insanlara avantaj sağlayabilir.

Sisifos Uzayda

Sonsuza dek taşını yuvarlayan Sisifos bile evsizlikte bir yuva kurmanın bir yolunu bulmuştur. Bizler, galaksilerle aynı elementlerden ibaret birer yıldız tozuyuz, ama yine de onlardan sürgün edilmiş gibi hissediyoruz.

ChatGPT’nin Sahte Vaatleri

Dilde doğru açıklamalar karmaşıktır ve sadece büyük verilerin içine gömülerek öğrenilmeleri mümkün değildir… ChatGPT kötülüğün sıradanlığı gibi bir şey sergiliyor: intihal, ilgisizlik ve geçiştirme.

Sicim Teorisi

Sicim teorisi gerçekliğin derin yasalarını mı açığa çıkarıyor? Yoksa karşıtlarının iddia ettiği gibi, bir nesil fizikçiyi yoldan çıkaran matematiksel bir yanılsama mı?

Perceptron’dan ChatGPT’ye Yapay Zekâ

Günümüzün yapay zekâsı bir zamanların yapay zekâsından oldukça farklı görünüyor ancak geçmişteki sorunlar devam ediyor. Ne demişler: Tarih tekerrür etmeyebilir ama bazen kafiye yapar.

Medya

Tarih

Hamlet Davası

Şekspir, Muhsin Ertuğrul, Halide Edip, Peyami Safa; ülkenin bir zamanlarki kültür sanat ikliminden bir acayip hikâye. Bana kalırsa, işte bütün mesele bu.

Simone Weil Kimdi?

Weil 1936'da savaşmak için İspanya'ya gittiğinde, yoldaşları zamanlarının çoğunu, içlerinden birini öldürmesin diye onu silahlardan uzak tutmaya çalışarak geçirdi.

Gündelik Hayatta Devrim

1980’lerde sol aktivizm neredeyse tamamen şiddet içermeyen bir hal aldı. Tüm bu sesli yeraltı hareketleri nihayetinde metalaştırıldı, parti siyasetinden ve işçi hareketinden büyük ölçüde kopuk hale geldi. Radikal bir şekilde idealist, ancak silahsızlandırılmış ve bölünmüş…

Tarihsel Mirasın Reddi

MÖ 2. yüzyılda İspanya’daki Kartagena gümüş madenlerinde çalışanların sayısı 40 bini buluyordu. Bugün madencilerin her sabah ocağa inerken hissettiği ürperti ve sıranın ne zaman kendilerine geleceğine dair yanıtı olmayan korkunç soruların nedeni bu geçmişte yatar.

Hippiler ve Halide Edip

İstanbul'u Katmandu yolunun durağı haline getiren Hippilerin Halide Edip Adıvar heykelini temizlediklerini aktaran gazete haberine bir başlık atılır: "Kendileri pis, fakat vicdanları temiz."

Antik Tarih v2

İngiliz tarihçi G. E. M. de Ste Croix, Antik Yunan Dünyasında Sınıf Mücadelesi kitabında, antik dünyanın tarihini Marksist sınıf teorisiyle yeniden yazıyor.

Sanat

Devrimci Rus Sanatı Kaba Bir Propaganda mıydı?

Jones: “Lenin'in devrimini pembe gözlüklerle ‘iyi bir şey’ olarak, sadece ‘kötü’ Stalin her şeyi mahvettiği için yanlış giden ‘ütopik’ bir rüya olarak görmek, peri masallarına inanmaktır.” Attard: “Sakin ol tatlım, onlar sadece resim.”

Yürüyorum, Öyleyse Düşünüyorum

Yazmak ve yürümek bir ve aynı şeylerdir. Çünkü şiir, şairin bir ayağını diğerinin önüne attığı anda doğar. Serres bizi, düşüncenin ortaya çıkışının başlangıcı olan bu temel ritmi, içsel bir şarkı olarak dinlemeye davet ediyor.

Floransalı Ressam ve Heykeltıraş Leonardo da Vinci’nin Yaşamı

Leonardo'nun sanat anlayışı nedeniyle birçok projeye başladığı ama hiçbirini bitiremediği, kafasının tasarladığı eserlerin sanatsal yetkinliğe elinin yetmeyeceğini düşündüğü açıktır, zira o kadar ince, harikulade ve zor problemler tasarlamıştır ki, son derece becerikli olsalar da elleri aciz kalacaktır.

Sinemada Diyalektiğin Direnişi

Dünyayı anlamanın yolu kaçınılmaz bir şekilde onu değiştirmekten geçer. Vertov’un çağrısı bu şekilde gerçek anlamına kavuşur. Dünya temsil edilmeyi değil değiştirilmeyi beklemektedir, onu değiştirmenin yegâne yöntemi ise diyalektiktir.

Hamlet Davası

Şekspir, Muhsin Ertuğrul, Halide Edip, Peyami Safa; ülkenin bir zamanlarki kültür sanat ikliminden bir acayip hikâye. Bana kalırsa, işte bütün mesele bu.

Keder İçindeki Varlığın Çığlığı

Munch gökyüzüne kırmızı bir şeritle şunu yazar: “Kan kun være malet af en gal mand” (Yalnızca bir deli tarafından resmedilmiş olabilir). Bu esasında uçuruma sürüklenen bir dönemin deliliğidir.

Monografi

Marx ve Modern Mikroekonomi

Keynes, Kapital'den şöyle bahsediyordu: "Yalnızca bilimsel olarak hatalı değil, aynı zamanda modern dünyayla ilgisi veya uygulanabilirliği olmayan, modası geçmiş bir ekonomi el kitabı".

Amerika’da Hiperpolitika

Andrew Jackson'ın 1828'de ilk kez doğrudan başkanlık seçimi ile göreve gelmesinden bu yana Amerikan siyasetine sıradan insana hitabet ve plütokrasinin bir bileşimi damgasını vurdu.

Marksizm, Tarih ve Sınıf

Thompson'ın dinamik ve öznel sınıf teorisi, birçok Marksist düşünce akımının ruhani öncüsü olarak hizmet etmiştir.

Geçiş Döneminde Devlet

Mesele, yasallık uğruna yasallık değil, düşmanını yasal zemini terk etmeye zorlamak için yasal zeminde mücadele etmektir.

Bilmeye Cesaret Et!

Mademki özgürce düşünmeye kararlıyız, bizden evvel başkalarının vardığı gibi, belki de bize çok büyük acı verebilecek sonuçlara varma riskini de göze almalıyız.
21 Haziran 2025
Ankara