dosya 01

bütün mümkünlerin kıyısında

bahar direnişi nereye?

Dijital Kapitalizm Kâbusundan Çıkmak

Kapitalizm, ekonomik makinenin özerkliği içinde eriyen bir toplumun kalıcı “kâbusu”dur. İnsanların arzulama gücü, tavsiyelerine uyduğumuz müzakere organları haline gelen sermaye makineleri tarafından ele geçirilmiştir.

“Hayallerimin Hatırı Kaldı”

“Öldürülmüş hayallerin hayaleti” olarak rap dünyasına musallat olmak üzere çıktığı yolculuğunda devrimi ve aşkı, rüyayı ve kavgayı zengin imgelemiyle harmanlamaya devam ediyor teşkilatsız eşkıya.

Uyarlama İhanet midir?

Uyarlama ihanet midir? Gabriel Garcia Márquez'in Yüzyıllık Yalnızlık eserinin Netflix'te yayınlanan dizi uyarlamasını Seçkin Selvi, Asuman Kafaoğlu-Büke, Fuat Sevimay, Can Öktemer ve Nihat Nuyan'la konuştuk.

Hegel Makinelere Karşı

Sonunda düşünen bir makine inşa etmeyi başarabilmiş miydik? Dreyfus, Wittgenstein ve Heidegger’in fikirlerine dayanarak yapay zekâ araştırmalarına eleştirel yaklaşır. Ancak ondan yaklaşık yüz sene önce sıradışı yaklaşıma sahip biri daha vardır: Hegel.

Evrenin Başlangıcının Sesini Duyabilir miyiz?

Kütleçekimsel dalgalar, iki karadeliğin çarpışması ya da Büyük Patlamanın korkunç gümbürtüsünün sebep olduğu kaotik uzay zaman bükülmeleri gibi alanları inceleme fırsatı sunabilir.

Floransalı Ressam ve Heykeltıraş Leonardo da Vinci’nin Yaşamı

Leonardo'nun sanat anlayışı nedeniyle birçok projeye başladığı ama hiçbirini bitiremediği, kafasının tasarladığı eserlerin sanatsal yetkinliğe elinin yetmeyeceğini düşündüğü açıktır, zira o kadar ince, harikulade ve zor problemler tasarlamıştır ki, son derece becerikli olsalar da elleri aciz kalacaktır.

İsyan ve Melankoli Arasında Walter Benjamin

Benjamin, Baudelaire üzerine yazdığı bir metninde şunları söyler: “İlerleme kavramını felaket düşüncesine dayandırmak gerekir. Her şeyin ‘böylece sürüp gitmesi’, işte felaket budur.”

Sinemada Diyalektiğin Direnişi

Dünyayı anlamanın yolu kaçınılmaz bir şekilde onu değiştirmekten geçer. Vertov’un çağrısı bu şekilde gerçek anlamına kavuşur. Dünya temsil edilmeyi değil değiştirilmeyi beklemektedir, onu değiştirmenin yegâne yöntemi ise diyalektiktir.

Spartaküs’ün Gölgesi

MÖ 73’te, Roma’nın güneyinde bulunan Capua şehrindeki bir gladyatör okulunda, yaklaşık 70 köle, zincirlerini kırarak kaçmayı başardı ve ilk kıvılcımı yaktı. Başlarında Trakyalı bir köle, Spartaküs vardı.

Grevi Yeniden Kuşanmak

Bir grevi neyin etkili kılacağını, toplumu neyin durduracağını yapmadan bilemezsiniz. Ama her şeyden önce yapmanız gereken bir şey var: Örgütlenin!

Çorak Ülke

Bu yeni dünyada emtianın kazancı dikkat süresince belirlenir; medya sahiplerine, fenomenlerine ödediğimiz parayla değil, geçirdiğimiz zamanla ödeme yapar; emeğimizle değil, zamanımızla hizmet ederiz.

Kapitalizmin Kurbanları

Kafka’nın Gregor’unun grotesk dönüşümü, işçinin yalnızca bir üretim aracına acımasızca indirgenmesinin ürpertici bir metaforudur. Sisteme katkı sağlamayanın toplumda yeri yoktur.

Kork(ma) La, Biziz, Halk

19 Mart direnişi, Gezi’den sonra bir kez daha bir ‘halk’ın performatif oluşumunun nüve halindeki ifadesidir. Direnişin, birleşik bir halk cephesi olarak örgütlenemiyor oluşu en kritik sorundur.

Sokağın Dili, Liselilerin Mücadelesi

Son ders çıkışında koridorda bir slogan patladı. Bahçe kapısına geldiğimde bizim gençler ağır adımlarla hareket ederek çoğalmaya çalışıyor. Kapı önünde sloganlar: “Faşizme karşı omuz omuza!”

Rousseau TOMA’lara Karşı

Mustafa Kemal’in kalpaklı fotoğrafı, Che Guevara’nın purosu, Gezi’nin Kırmızılı Kadını gibi; halktan kopuk bir iktidar aygıtının copu, gazı, sopası karşısında halkın, Ranciere’in tabiriyle bir uğultu sayılan “ses”ini, saygın bir “söz”e dönüştürerek dinletmeye zorladığı ânın resmi bu.

Post-Hegemonik Dünyaya Doğru

Küresel güç ilişkileri yeniden biçimleniyor. Bugün sözde demokrasi savunuculuğu, insan hakları müdafaası ve özgürlüğü koruma iddialarından bile tamamen vazgeçilmiş durumda.

Bu Benim Hikâyem

Bozkurt yapanların “isyan, devrim, özgürlük” sloganları onların çelişkilerini değil, simgeselleşmemiş politik arzularını ya da egemen-olanın hayatlarında yetemediği bir dünyayı göstermektedir.

Kan ve Toprak

Hamsun’a göre Hitler bir haçlıydı, reformcu bir liderdi; Norveç’in önemli bir rol oynayacağı “büyük bir Germen dünya topluluğu” kurmaya kararlıydı. Buchman ise şöyle yazıyordu: “Bu ileri görüşlü kâhin bize çıkış yolunu gösterebilir.”

Arendt’in Kahkahası

Trump, “Dışarıdan gelenler Springfield’de kedileri ve köpekleri yiyorlar” diyerek göçmenlerin evcil hayvan yediklerini iddia etti. Bu ifadeler göçmenlerin yozlaşmışlığını ifşa etmek yerine, onların yoksulluğunu gizlemeyi amaçlıyordu.

İçkin Bir Kopuş Olarak Umut Siyaseti

Umut siyaseti, barbarlığın gölgeleriyle mücadele ederken karanlığın kalbindeki savaşta yalnız olmadığımızın farkında olmakla başlar. Badiou’nun olay kavrayışı, olanaksız olanın olasılığını açan bir eylemliliktir.

Cahil Hoca

Hiçbir kurum insanları özgürleştirmez. Özgürleşme, başka bir zaman anlayışının kurumsallaşmasıdır.

Direnişin Termodinamiği

Kafka’nın hikâyesinde olduğu gibi kapının önünde beklemek yerine o kapıdan girmeyi seçebiliriz. Direniş “olmak”ı seçmektir.

Zor Problemi Çözmek

Genel kanı dünyanın salt maddeden oluştuğu yönündedir ancak salt madde nasıl bilinç sahibi olabilir? Galen Strawson bilincin zor problemine ilk kez duyacaklar için epey ilginç bir düşünce şeması sunuyor.

“Yeni Bir Kültür, Yeni Bir Etik İnşa Etmeliyiz”

Her şeyi talan ediyoruz, ihtiyacımız olmayan şeyleri satın alıyoruz ve sonra da çaresizlik içinde fatura ödeyerek yaşamlarımızı sürdürüyoruz. Başka bir yaşam biçimi önermemiz gerekiyor!

Z Kuşağının Sistem Karşıtı Girişimleri

Bu yazıyı bir yapay zekâ modeliyle birlikte yazıyoruz. Analitik kısmı o yazıyor, sentetik tarafı ise ben kaleme almaya çalışıyorum. Bir çeşit insan makine hibriti veya bir siborg gibi, yarı makine yarı organik bir bedende beraberce çalışıyoruz.

Sahadan Silinen Direniş

Evet “Diktatörlere çalım atmak, savunmacılara çalım atmaktan çok daha zordur.” Yine de Socrates’in ayak izinden yürüyenlerin cesaretine, Gezi tribünlerinin isyanına ve halkın kendi oyununun sahibi olma iradesine yeniden ihtiyaç var.

Mart Yükselişi Üzerine Gözlemler

Mart Yükselişi’nin ana eksenlerinden birinde İslamcı burjuvazinin zamansal sınırları ümmet-i Muhammediye ve hatırat-ı Osmaniye’ye doğru geri çekme teşebbüsü ile buna karşı koyan halk güçlerinin Cumhuriyete yaslanarak onun ötesine sıçrama cüretkârlığı arasındaki çelişki yatmaktadır.

İdiotes Yerine Polites Olmak

Katılma ve muhalefet etme hakkı, kişi ve yurttaş olarak haysiyetimize sahip çıkmanın ifadesidir. Gerçek yurttaşlık, dünyaya karşı sorumluluk duymak anlamına gelir. Can alıcı soru, akıntıya kapılıp sürüklenen gemi enkazları mı, yoksa akıntıya yön verecek özneler mi olmak istediğimizdir.

Bizi Ancak Bir Tanrı Kurtarabilir

Bugün felsefe ve diğer tinsel güçler -şiir, din, sanat, politika; Batı halklarının yaşamlarını sarsma veya yönlendirme kabiliyetini yitirmiştir. İnsanlık tinsel meselelerin tayin edici konumundan feragat etmiş ve bunları çevrelemek için özel bir alan yaratmıştır: kültür.

Hamlet Davası

Şekspir, Muhsin Ertuğrul, Halide Edip, Peyami Safa; ülkenin bir zamanlarki kültür sanat ikliminden bir acayip hikâye. Bana kalırsa, işte bütün mesele bu.

Simone Weil Kimdi?

Weil 1936'da savaşmak için İspanya'ya gittiğinde, yoldaşları zamanlarının çoğunu, içlerinden birini öldürmesin diye onu silahlardan uzak tutmaya çalışarak geçirdi.

D(i)renaj Hattı

Direnişin gerçekten sürdürülebilir ve dönüştürücü olabilmesi için, hatırlamanın yüzleşmeye, yüzleşmenin ise hesaplaşmaya evrilmesi gerekir.

Dayanışma Bugün Bize Ne İfade Eder?

Siyasal dayanışma gerçekten mevcut hiyerarşik siyasi yapıların işleyişini sekteye uğratabilir mi? Onu kurumsal siyaset alanına hapsetmeden, toplumsal yapıları dönüştürücü boyutu içinde nasıl düşünebiliriz?

Varlığın Yeniden Dansı

Umutsuzluğun içinden bir varlık çıkarma çabasıdır bu isyan. Boşluğun imkânsızlığından çıkma, onu ayaklarımızın altına alıp üzerinde dans etme, dünyayı veya coğrafyayı yeniden icat etme şansı…

Gündelik Hayatta Devrim

1980’lerde sol aktivizm neredeyse tamamen şiddet içermeyen bir hal aldı. Tüm bu sesli yeraltı hareketleri nihayetinde metalaştırıldı, parti siyasetinden ve işçi hareketinden büyük ölçüde kopuk hale geldi. Radikal bir şekilde idealist, ancak silahsızlandırılmış ve bölünmüş…

Tarihsel Mirasın Reddi

MÖ 2. yüzyılda İspanya’daki Kartagena gümüş madenlerinde çalışanların sayısı 40 bini buluyordu. Bugün madencilerin her sabah ocağa inerken hissettiği ürperti ve sıranın ne zaman kendilerine geleceğine dair yanıtı olmayan korkunç soruların nedeni bu geçmişte yatar.

Teknik ve Zaman

Stiegler’in teknik teorisi, dünyamızın halihazırda teknoloji tarafından nasıl şekillendirildiğini layıkıyla anlayabilmemiz için felsefe, sanat ve siyaset tarihini yeniden düşünmeye bir davettir.

Anti-Žižek

Žižek'in melankolik komünizm okuması nihayetinde depolitize edici bir hamledir; devrimci mücadelenin aciliyetini azaltmakta ve onu bir tür varoluşsal terapiye indirgemektedir.

Sırbistan’da Öğrenciler Hükümeti Nasıl Düşürdü?

Sırp öğrenciler toplumda iyileştirici bir güç haline geldiler, yurttaşlara ayaklanmaları ve kendi meclislerini örgütlemeleri için ilham verdiler. Aylarca süren halk hareketi hükümeti düşürdü, ancak talep net: köklü dönüşüm.

Hegel Gazze’de

Hegel külliyatı Avrupalı olmayanlara dair utanmazca ırkçı tasvirlerle dolu… Gazze’de yaşanan trajedilerin anlaşılmasını engelleyen şey Minerva’nın Baykuşu’nun bilgeliğine duyulan sabırsızlık değil, Baykuş’un İsrail’in “demir ışın” patlayıcı mermisiyle vurulmasıdır.